Ola Hassanain: The Watcher

Het werk van Ola Hassanain beweegt zich tussen architectuur, film en ruimtelijke strategieën. De kunstenaar reflecteert daarbij op de vraag hoe macht zichtbaar en tastbaar wordt in de bebouwde omgeving. Ze houdt zich bezig met plekken die zijn gevormd door klimaatinstabiliteit, postkoloniale erfenissen en vervreemding, en denkt na over de politiek van het bewonen. Welke invloed hebben ecologische en sociale systemen na verloop van tijd op elkaar? Zoals Ola opmerkt: ”Observatie roept een vorm van macht op”.

In The Watcher, haar solotentoonstelling bij Kunstinstituut Melly, laat Hassanain zich inspireren door zowel Nederlandse als Soedanese landschappen met waterbeheer en reflecteert ze op het toekijken als een vorm van zorg en verantwoordelijkheid.Centraal in het werk staat de figuur van de wachter, ontleend aan het Gezira-irrigatiesysteem in Soedan: een gemeenschapsbeheerder die het waterpeil in de gaten houdt en vroege tekenen van overstromingen signaleert. Deze rol is herkenbaar voor gemeenschappen in Soedan die te maken hebben met ecologische onzekerheid – waaronder die uit Ola's eigen achtergrond – en biedt een kader om na te denken over hoe mensen reageren op het trage verloop van een ramp, of die nu natuurlijk is of door de mens veroorzaakt. De tweede waarnemer verschijnt in stedelijke randgebieden, waar hij verdrevenen – die nu als resten 'puin' worden beschouwd – in de gaten houdt. Hij fungeert tegelijkertijd als dubbele informant: hij waarschuwt de bewoners voor hun gedwongen verplaatsing, en verzet zich tegen het machtsapparaat van de staat. Zoals Ola het beschrijft: “Ze kijken naar de catastrofe van de moderniteit, die een voortdurende cyclus van verwijdering en aankomst met zich meebrengt.”

Puin is in Ola's werk zowel een materiaal als een metafoor. Het staat voor de restanten van systemen, cycli en geschiedenissen die mensen verdrijven en landschappen aantasten. Kijken wordt een manier om deze restanten te lezen – een vorm van verzet, van vasthouden aan wat overblijft. “Onze lichamen zijn ook fragmenten van de moderniteit”, merkt ze op. “We houden verschillende ruimtes overeind, maar we ondersteunen ook verschillende ideeën en ambities voor een andere politieke ecologie.”

In de tentoonstelling zoekt Ola antwoord op de vraag hoe architectonische structuren en technologieën – keermuren, drempels, irrigatienetwerken – zich verhouden tot bredere vragen over controle en uitvlakking. Deze bouwwerken zijn ontworpen om beweging en hulpbronnen te beheren. Maar ze beheren evengoed mensen en geschiedenissen. “Hoe zijn we getuige van wat verloren is gegaan, en hoe houden we aandacht voor wat nog te gebeuren staat?“ Kijken wordt op deze manier een vorm van verzet: een manier om de problemen van het leven op onstabiele grond het hoofd te bieden.

De film The Watcher (editie 1 van 3) is gemaakt in opdracht van BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht, en gepresenteerd met redactionele ondersteuning door Kunstinstituut Melly. Dit project is ondersteund door Ammodo en Het Niemeijer Fonds. Dit project werd gemaakt met de steun van kunstenaar Oded Rimon, videografie door Juan Arturo Garcia, performance door Hammo Salhein, kalligrafie door Tewa Barnosa en productie door Shantell Palmer. Speciale dank gaat uit naar Marianne Peijnenburg, Benedetta Pompili, Asbeter, Orlando Maaike Gouwenberg, Carly Rose Bedford en Jeanne van Heeswijk.