Masterclass: Design for Crime

In het kader van de tentoonstelling The Crime Was Almost Perfect presenteert Witte de With een Masterclass met Alexandra Midal.

In deze masterclass worden de verbanden tussen kunst en criminaliteit gezocht en blootgelegd: Er wordt onderzocht hoe een moordenaar eigenlijk een ‘ultieme vormgever’ is, en hoe banale objecten kunnen worden gebruikt als moordwapens, gedragen we ons voor de gelegenheid als detective die speculeert over de motieven voor een fictieve moord. Tijdens de Masterclass volgen de deelnemers een onderzoekstraject, met bijbehorende impasses en doorbraken, om zo de overeenkomsten tussen het werk als onderzoeker en historicus te ontdekken: “being a critic means that one is ready to become a criminal, or at least that one is ready to actively look at crime.” (1)

Een paar jaar geleden was ik de bibliotheek van een van mijn docenten aan het doorkijken. Ik kwam toen het boek Serial Killers van Mark Seltzer tegen. Ik bladerde een paar pagina’s over het beruchte Winchester House door, en ontdekte vrij spontaan een onbekende plek; een ‘kasteel’ gebouwd in Chicago in 1886 door H.H. Holmes. Holmes was geen architect of ontwerper, maar de plannen voor de bouw toonden een ontwerp waarin de meest banale ruimten en objecten tot iets uiterst functioneels werden getransformeerd. Selzer legde uit dat het terrein op een kruising van twee straten lag, en dat het een braakliggend terrein was dat door een grote brand in 1871 in Chicago verwoest was. Holmes had een imposant huis gebouwd dat zijn buren ‘het kasteel’ noemden.

Iedere verdieping had ongeveer 36 kamers en de begane grond bestond onder andere uit een drogisterij, een restaurant en zelfs een juwelier… Wellicht om zo aan te tonen hoe succesvol hij was. Het labyrint van de smalle doorgangen, trappen, deuren, geheime kamers, verborgen gangen en luiken, een kamer zonder ramen die kon worden ontdaan van lucht en talloze ingenieuze apparaten, was een project dat het morbide karakter van een persoon onthulde wiens naam al lang is vervangen door de naam van een van de eerste seriemoordenaars van de Verenigde Staten.

H.H Holmes maakte dit ‘kasteel’ in 1893 dus met het idee om er strafbare feiten uit te kunnen voeren. De vormgeving van het kasteel was daarbij essentieel omdat het vol stond met apparaten; ovens, luiken en andere ‘machines’ die een moord zo makkelijk en discreet mogelijk zouden kunnen maken. In tegenstelling tot de gebouwen en architectuur van die tijd was de verdeling van de verschillende ruimtes chaotisch, en was het pand voornamelijk vormgegeven met als doel om dodelijke doelen te bewerkstelligen.

(1) Jean-Michel Rabaté , Étant donnés : 1.l’art, 2. le crime – La modernité comme scène du crime, Presses du réel, 2010, p. 25